Vak media(wijsheid)@KOHi Sint-Godelievecollege

Vak media(wijsheid)@KOHi Sint-Godelievecollege

INLEIDING

Op onze school hebben wij sinds vorig schooljaar ervoor gekozen om het keuzevak vak Media in het eerste jaar op te starten en sinds dit schooljaar in het tweede jaar. Dit vak is een keuzevak. Voor dit vak hebben we een zeer duidelijk visie als basis.
Het vak media In het kort: we gaan aan de slag met een mediawijs thema en leerlingen gaan hierbij aan het werk mét (nieuwe) media. We willen onze leerlingen dus opleiden tot mediawijze jongeren. Hierbij realiseren we mediawijsheid alsook het vastzetten, borgen ervan. Dus mediawijs worden aan de hand van nieuwe media.

Bijvoorbeeld:
– reclamewijsheid komt (theoretisch en ervaringsgericht) aan bod en leerlingen maken vervolgens zelf een reclamefilmpje;
– leren over online identiteit en over zichzelf een infographic maken, om dit vervolgens in een speeddate aan elkaar voor te stellen;
– de bouwstenen van een beeld leren analyseren, deze kritisch leren waarnemen om uiteindelijk een zelfportret te maken waarbij ze zichzelf voorstellen door een deel van hun gezicht te gaan ‘bedekken’. Dan volgt een tentoonstelling als peerevaluatie. Ze gaan dus bewust met de bouwstenen aan het werk.

1. VISIE – KADER

Bij het ontwikkelen van de benodigde mediawijsheidscompetenties moet het onderwijs een cruciale rol spelen. Het vak media vertrekt vanuit de visie dat jongeren competenties moeten ontwikkelen, hier moeten de kans krijgen te groeien, te ontdekken, kritische vragen te leren stellen en de leerkrachten hierbij een coachende rol spelen.

We focussen op voordelen en kansen van media zonder de bedreigingen te vergeten

Media worden hierbij niet alleen gebruikt om te consumeren, participeren en produceren maar kijken veel verder. We hebben oog voor het groter geheel. We zien en benoemen de samenhang tussen mediawijsheid en de verschillende contexten: persoonlijke, maatschappelijke, vak- en sociale context. Hierbij is creativiteit heel belangrijk om de opdrachten en lesthema’s uit te werken. We geven de leerlingen de kans om te ontdekken, maar ook om zelf te ondernemen zoals het afnemen van een interview bij collega’s wanneer ze een reclamefilmpje over school maken en zelf het nieuws onder de loep laten nemen wanneer wordt gewerkt rond fake nieuws. We proberen zoveel als mogelijk de brug te maken naar andere vakken, collega’s en de school op de kaart te zetten.

We focussen op voordelen en kansen van media zonder de bedreigingen te vergeten. Hierbij is dialoog met de leerlingen voor ons ontzettend belangrijk. Niet alleen tijdens groepswerk, maar ook tijdens theoretische momenten! Hoe kijken zij naar het onderwerp, wat hebben zij reeds ervaren, hoe kijkt hun context naar het aan bod komend onderwerp, enz. We luisteren.
We willen hen ergens ook leren omgaan met onzekerheid, het leren vragen stellen bij hun eigen gedrag, maar ook dat van de ander en de samenleving. Het is kritisch leren denken, kritisch leren omgaan met informatie…leren omgaan met onvolledige informatie. Het is dus leren omgaan met de voordelen alsook de nadelen, deze voordelen benutten, nadelen herkennen en voorkomen.

Dit alles als basis van ons vak ‘Mediawijsheid’.

2. MEDIAWIJS COMPETENTIEMODEL

We hebben ons op de conceptnota Mediawijsheid van de Vlaamse Regering van 4 mei 2012 en het mediawijs competentiemodel (Kenniscentrum Mediawijsheid) gebaseerd om onze leerdoelen vorm te geven.

Waarom?
De definitie van de Vlaamse regering formuleert heel duidelijk dat het gaat om het gepast kunnen aanwenden van de juiste kennis, vaardigheden en attitudes om gericht te handelen in een bepaalde context. In het Mediawijs Competentiemodel wordt mediawijsheid gesplitst in twee competentieclusters die samen de kern vormen van mediawijsheid, namelijk ‘media gebruiken’ en ‘media begrijpen’.

Bij elke mediawijs thema dat bij ons aan bod komt, gaan we aan het werk door het onderwerp zoals beeldgeletterdheid, informatiewijsheid of reclamewijsheid op die manier aan te bieden dat de leerling het concept begrijpen om er daarna mee aan het werk gaan: zelf een filmpje maken, zelf fake nieuws maken, een infographic maken, enz. binnen dat onderwerp.

Hoe gaan we te werk?

We zijn met een multidisciplinair leerkrachtenteam en werken aan de hand van projectwerk. Er wordt gewerkt rond een mediawijs thema en dan wordt een opdracht gegeven.

We gebruiken telkens een praktijkvoorbeeld om dit zo duidelijk als mogelijk weer te geven:

Leerlingen krijgen dus telkens theorie alsook ervaringen rond een mediawijsthema.
(Bijvoorbeeld: als energizer hebben we in het tweede jaar voor het onderwerp privacy een café gemaakt waarbij de leerlingen konden ‘betalen’ met persoonsgegevens. In het eerste jaar kiezen ze een pad en kiezen ze een sticker (groen, oranje, rood) rond portretrecht. Dan gaan wij aan het werk tijdens de les om hen al dan niet te gaan fotograferen. We gaan aan de hand van deze ervaringen in dialoog met de leerlingen. Vervolgens komt theoretisch het concept privacy aan bod. We doen dit echter wel vanuit veel praktijkvoorbeelden en hun ervaringen alsook leefwereld. Hierbij hebben we aandacht voor hun context zoals familie, vrienden, media…Ze weten aan welke doelen ze werken en worden hierop geëvalueerd. Ze evalueren hierbij zichzelf en krijgen van het leerkrachtenteam een evaluatie.)

Na de theorie, energizers en hun ervaringsgerichte leeractiviteiten; gaan ze zelf aan het werk.
(Bijvoorbeeld: ze maken een campagne voor de school #Makesigogreat! en doen dat aan de hand van groepswerk. Hiervoor krijgen ze een opdrachtbrief met bijhorende leerdoelen waarop ze achteraf geëvalueerd worden op product en proces. Tijdens en na de opdracht wordt gereflecteerd en evalueren ze elkaar alsook zichzelf.)

We evalueren op niveau van de deelcompetenties zoals bedienen, navigeren, organiseren en produceren voor de competentie media gebruiken. Voor media begrijpen is dat dan op niveau van observeren en de kansen zien, analyseren , evalueren en reflecteren. We zien het competentiemodel wel als één geïntegreerd geheel.

Wij hebben als team ervoor gekozen om op het niveau van de competenties attitude apart te nemen. We baseren ons op schoolbedragen attitudes en groepsgerichte attitudes zoals doorzetten & verantwoordelijkheid, samenwerken, nauwkeurigheid en respect. Deze worden concreet vertaald in wat we van hen hierbij verwachten.

3. UITGANGSPUNTEN VAK MEDIA OP SIGO

Waarop zetten wij vooral in?
 Activeren en inzetten op voorkennis: er wordt steeds verder gebouwd op wat werd verworven (borgen).
 Kritisch denken
 Gebruik van activerende werkvormen in functie van sociaal-constructivisme
 Gebruiken van het activerende gesprek: als leerkracht doelbewust en gericht vragen stellen.
 Afwisselen tussen matchen en stretchen: het bewust aansluiten en bewust niet aansluiten bij de voorkeuren van het internet- en mediagebruik van jongeren. Vb. iets nieuws introduceren maar afstemmen op hun interesses en reeds ontwikkelde competenties, noemen we stretchen. Je laat hen onbekend terrein verkennen via hun interesses en verworven competenties zodat ze nieuwe competenties of interesses ontwikkelen. Door te matchen laat je hen op vertrouwd terrein beginnen, maar door vervolgens te stretchen lok je ze steeds verder uit hun comfortzone.
 Transfer maken door ‘spelen’ met contexten en dus niet enkel op school, maar ook op maatschappelijk vlak, persoonlijk vlak, politiek vlak, enz.

Zoals eerder aangegeven doen we dit via twee luiken:
 leren via (digitale) media
 leren omgaan met (digitale) media

Digitale media en sociale media worden ingezet bij het aanleren van onder meer volgende vaardigheden:
 leervaardigheden: weten hoe men het best kan leren, informatie kan structureren…
 lees- en schrijfvaardigheden
 communicatieve vaardigheden
 creatief en probleemoplossend denken
 persoonlijk management
 in groep kunnen werken
 kunnen omgaan met invloed

Media en tools worden steeds gekozen in functie van de leerdoelen en de doelgroep. De leerdoelen worden door ons zoveel als mogelijk voorhand vastgelegd en aan de leerlingen gegeven. We vertellen steeds waarom we de tool of tools zullen gebruiken, wat we ermee willen bereiken welk gedrag en product er van hen wordt verwacht. Media wordt dus ingezet om:

 Kennis op te bouwen (inzetten als kennisbron)
 Mediaopvoeding (mediawijsheid)
 Samen te werken (samenwerkend leren)
 Te motiveren: nieuw, sociale verbondenheid, zintuigelijk, actief, leerling wordt eigenaar van, divers, differentiëren is makkelijker, op maat coachen,…
 Communicatie verbeteren

Het gaat er niet enkel om dat je zelf deze doelstellingen bereikt, maar ook anderen hierbij helpt

Aandachtspunten en kantlijnen die voor ons heel belangrijk zijn op een rijtje:
Oog hebben voor kennis én vaardigheden!
Het proces staat voorop!
Mediagebruik en mediabegrip staan op hetzelfde niveau. Daarmee willen we benadrukken dat het meer is dan alleen het technisch kunnen bedienen van media. Het is meer dan een ICT-les.
Iedereen mediawijs!
Het gaat er niet enkel om dat je zelf deze doelstellingen bereikt, maar ook anderen hierbij helpt. Door jezelf weerbaar te maken, maak je ook anderen weerbaar tegen mogelijke risico’s die zich kunnen voordoen in het medialandschap. Je draagt als mediawijs individu ook een verantwoordelijkheid voor je omgeving.
Focus ligt dus op groei, coachen en zelfstandig werken aan de hand van opdrachten. De leerlingen worden ondersteund door theorie, maar ook praktische handvaten.
Leerlingen worden in groepen verdeeld. We houden geen rekening met klassen en richtingen. We werken dus richtingoverschrijdend. Leren samenwerken is ook ‘samen werken’ mét diverse invalshoeken of achtergronden. Als we het al zo mogen of willen noemen.
We spreken over ‘Workshops’, ‘Theorielessen’ en ‘Opdrachten’
We werken met een opdrachtbrief. De verschillende stappen worden vermeld alsook de middelen die ze krijgen om de opdracht uit te voeren. Er worden criteria vermeld voor proces en product.
Belangrijk: We leggen op voorhand vast aan welke doelen ze werken, doch worden niet alle doelen steeds geëvalueerd. Inoefenen is ook een onderdeel van het proces alsook het zich bewust zijn van ‘Ik werk aan…’
We trachten zo stapsgewijs mogelijk te werken. Dit is eigen aan de noden van de doelgroep. Doch moet een opdracht motiverend genoeg zijn om hen zo uit te dagen. Hierbij wordt het een uitdaging van het team om zoveel mogelijk te differentiëren.
Er wordt niet gewerkt met punten, wel een waardenschaal. We stellen duidelijke doelen voorop, maar evalueren daarom niet allemaal. Zo weten ze waar ze aan werken, waar ze aan oefenen (zowel proces als product). Leerlingen kunnen wel reflecteren over de doelen die niet worden geëvalueerd.

We zullen enkele voorbeelden in de vorm van foto’s en documenten bijvoegen, maar kunnen onmogelijk alles tonen omdat dit te veel zou worden.

We willen alleen nog kwijt dat we volop aan het werk zijn geweest en dat nog volop doen met grootse plannen in het verschiet zoals het project #MakeSigoGreat waarbij we met privacy, haatspraak en phubbing aan de slag gaan zoals we hierboven hebben vermeld: theorie en dan zelf een opdracht uitvoeren.

Volgende informatie alsook ervaringen hebben we gebruikt om dit vak en visie vorm te geven:
Opleiding mediacoach (Kenniscentrum mediawijsheid)
Mediawijsheid in de klas. Samen aan de slag! Patrick Koning (2015)
Kenniscentrum Mediawijsheid (www.mediawijsheid.be)
Mediawijs Competentiemodel. Hadewijch Vanwynsberghe via www.mediawijs.be
https://mediawijs.be/dossiers/dossier-mediawijs-competentiemodel/bekijk-welke-mediawijsheidscompetenties-je-nodig-hebt
https://mediawijs.be/dossiers/dossier-mediawijs-competentiemodel/bepaal-welke-kennis-vaardigheden-en-attitudes-toepassing
https://mediawijs.be/dossiers/dossier-mediawijs-competentiemodel/vertrek-brede-missie-en-visie

KOHi vzw Afdeling Sint-Godelievecollege - Gistel