Zijn wetgevende kaders voor sociale mediabedrijven de oplossing om kinderen te beschermen tegen haat, hufterig gedrag en misbruik van persoonlijke data? Heeft het invoeren van een minimumleeftijd enig nut gehad, of zijn dit oplossingen van politici die de verantwoordelijk willen afschuiven. De verantwoordelijkheid om kinderen te begeleiden tot kritische digitale wereldburgers.
De invloed van onlinemedia en digitale technologieën op ons leven zijn niet gering. Eerder al haalden we aan dat het onderwijs zou moeten inzetten op meer kennis over AI en online taalvaardigheid. Maar er is meer, in de steeds digitalere wereld moeten we onze privacy tegen zoveel meer beschermen dan tegen cookies. Alles wordt in data omgezet. Waar we ons bevinden, hoe we ons voelen en zo veel meer.
“Digitaal Burgerschap is een recht; digitale vaardigheden stellen ons in staat dit recht uit te oefenen”
European schoolnets visie op de nieuw skills agenda voor Europa
Sociale mediabedrijven staan niet stil en hun nieuwste ontwikkelingen maken steeds meer deel uit van ons leven. Met de algoritmes die ze bouwen beïnvloeden ze niet enkel onze aankopen, maar ook onze blik op de wereld. Algoritmes worden gebruikt om vals nieuws te verspreiden en politieke keuzes te beïnvloeden, en dat laatste beangstigt uiteraard. Bang zijn haalt echter niets uit. Inzetten op digitaal burgerschap wel.
De pot verwijt de ketel…
We kunnen er in de aanloop naar de verkiezingen niet omheen. De ’bescherming van de burger’ staat bij vele partijen op de agenda. “We voeren een Facebookwet in die duidelijke grenzen aangeeft wat wel en niet kan op sociale media. Zo zijn we zeker dat onze kinderen beschermd worden”, lezen we in een advertentie op Facebook van een politieke partij. “Een Belgische Facebookwet die duidelijke grenzen aangeeft van wat wel en niet kan op sociale media en andere digitale platformen, zodat jongeren beschermd worden tegen haat, hufterig gedrag en misbruik van persoonlijke data”.
Aan de andere kant stelt Zuckerberg politieke partijen zelf aan de kaak. In een artikel dat in de Sunday Independent is gepubliceerd, heeft Zuckerberg regeringen overal ter wereld opgeroepen om de verantwoordelijkheid te dragen voor het reguleren van vier belangrijke gebieden. Deze omvatten: schadelijke inhoud, verkiezingsintegriteit, privacy en gegevensportabiliteit.
Daarbij kondigde hij ook aan dat alle politieke advertenties bij de aanstaande verkiezingen voor het Europees Parlement verplicht zouden zijn om een ‘betaald door’-sticker op elke advertentie te plaatsen. In deze advertenties moet ook informatie worden weergegeven, zoals het campagnebudget dat is gekoppeld aan een afzonderlijke advertentie, hoeveel mensen het hebben gezien en hun leeftijd, locatie en geslacht. Andere instrumenten die zijn bedoeld om de integriteit van de komende verkiezingen te beschermen, zijn onder andere de eis dat iedereen die politieke advertenties met betrekking tot de verkiezingen draait, moet bewijzen dat ze zich in het land bevinden waar de advertenties op Facebook-gebruikers zijn gericht.
“Politieke partijen zoeken naar bange burgers om die dan panklare oplossingen te bieden die er geen zijn”
Rik Vera, Nexxworks
Waar gaat dit allemaal om. Het verleggen van verantwoordelijkheid. En, het niet begrijpen waar we het over gaat. Kinderen worden niet beschermd tegen haat en hufterig gedrag door regels te stellen aan Facebook. Wat is hufterig gedrag trouwens? Hoe kan je een platform als Facebook verantwoordelijk laten zijn voor kinderen die elkaar online uitmaken zoals Sinem in haar blog over online taalvaardigheid reeds aanhaalde? Of zoals Rik Vera recent opmerkte: ‘Politieke partijen zoeken naar bange burgers om die dan panklare oplossingen te bieden die er geen zijn, maar waarvan ze hopen dat die de bange burgers nog banger worden en ze geloven in die oplossingen. Stemmen winnen is waar het om gaat.
Op 13 jaar snap je alles
En die andere “beschermende oplossing” van onze Europese beleidsmakers. We voeren de leeftijd voor sociale media op naar 13 jaar – en in sommige landen zelf 16 jaar! Praten deze beleidsmakers met pedagogen en mensen uit het onderwijs? Wanneer je leerplannen mediawijsheid bekijkt in België en Nederland staat er expliciet dat jonge leerlingen moeten participeren in sociale netwerken, dat ze moeten reflecteren over hun mediagebruik.
De leeftijdsgrens van dertien jaar voor het gebruik van sociale media zorgt er wel voor dat een van de eerste dingen die we kinderen online leren, is dat ze mogen liegen over hun leeftijd.
Pedro De Bruyckere, Pedagoog Arteveldehogeschool
Kinderen worden niet beschermd door beperkende regels en wetgevingen. Enkel door kinderen die vaardigheden aan te leren, die hen in staat stellen kritisch te participeren in de online wereld kunnen we hen beschermen. We moeten vanuit het onderwijs, samen met ouders, inzetten op een positieve gedragscode om pesten te voorkomen. Kennis van de regels met betrekking tot privacy en internet algoritmes, alsook online taalvaardigheid zouden structureel deel moeten uitmaken van de visie die scholen in staat stellen zich klaar te maken voor de digitale toekomst!
Meer weten …
Je kan deze maand nog inschrijven om de doos met gratis les-en inspiratie materiaal rond alle aspecten van Digitaal Burgerschap voor de #SociaalsteSchool2018 . Met deze doos kan je zelf projecten opstarten en werken aan een duurzame visie voor de digitale toekomst.
Nu inschrijven
Wil je zelf meer weten over hoe je als school of ouder je kinderen kan voorbereiden op een digitale toekomst. Het boek Digitale Burgertjes geeft je meer inzicht in de wereld waar onze kinderen in opgroeien. Met handige tips en leuke oefeningen om zelf mee te doen.
De opbrengsten van dit boek gaan naar de werking van #SociaalsteSchool2019.
