Steeds meer scholen kiezen voor een totaalverbod op Smartphones. Leerlingen zouden door de continue aanwezigheid van hun smartphone slechter presteren. Daarnaast zouden ze niet meer in staat zijn echte verbintenissen, mentale rust of fysieke activiteiten te hebben tijdens de al zo korte pauzes. Toch horen we net zoveel stemmen opgaan om smartphones positief in te zetten om de lessen te ondersteunen. Hoe maken we als school deze keuze?
Het Scheppersinstituut in Mechelen heeft dit jaar een gsm-verbod op de speelplaats ingevoerd voor de eerste 3 jaren van het secundair onderwijs. Uit onderzoek bleek namelijk dat deze jaren sneller afgeleid zijn en moeilijker de keuze kunnen maken om even hun smartphone weg te leggen als het moet. De oudere jaren worden als voldoende volwassen beschouwd om hun smartphone op een correcte manier te gebruiken tijdens de middagpauze. Tijdens de lessen is het gebruik van een smartphone daar ook verboden zonder toestemming van de leerkracht.
En het Scheppersinstituut is zeker niet de enige school waar een verbodsregel geldt. Sinds september 2018 geldt er een algemeen gsm-verbod op Franse scholen. Leerlingen van lagere en middelbare scholen mogen niet langer hun gsm meebrengen naar school. Volgens minister van onderwijs Jean-Michel Blanquer zou het gebruik van een smartphone een probleem zijn vanuit educatief standpunt omdat kinderen tijdens de pauzes niet meer met elkaar spelen maar allemaal gewoon op hun smartphone bezig zijn.
Regels, zijn er om gebroken te worden lijkt soms. Leerlingen die hun gsm stiekem onder de tafels in de refter gebruiken of leerlingen die hun smartwatch aanhouden en zo geconnecteerd blijven. Voor mijn medestudenten aan de universiteit lijkt een smartphone soms interessanter te zijn dan een hoorcollege. Filmpjes kijken, sociale media, online shoppen, sms’en, … Iedereen doet het, ondanks een verbod, halen we toch even die gsm boven. En geef toe, het zijn niet enkel de leerlingen. Vaak zie ik leerkrachten, al dan niet wat verborgen, hun gsm bovenhalen om een sms’je te checken terwijl wij even een opdracht afwerken. Een verbod is dus duidelijk geen oplossing. Wat dan wel?
Verbieden of positief inzetten?
De smartphone is onmisbaar is in ons huidige leven, dus misschien ook in ons leren. Nu nog wordt smartphone gebruik op school vaak als een negatief beoordeeld. Het maakt leerlingen asociaal, hun concentratie zou verminderen en spelen en bewegen op de speelplaats maakt plaats voor hangen en naar een schermpje staren.
Er zijn echter ook leerlingen die hun smartphone op een positieve manier gebruiken: om nog iets op te zoeken over de laatste les, een moeilijk woord te verklaren, of de voorbereiding voor de volgende toets nog even op smartschool te bekijken. Is het dan eerlijk om een leerling te bestraffen die meegaat in digitalisatie waar de school met Smartschool ook voor koos?
Bij het Stedelijk Lyceum Hardenvoort in Antwerpen die terecht laureaat #SociaalsteSchool2018 werden, zijn smartphones van harte welkom. In tegenstelling tot vele andere scholen mogen de leerlingen er naar hartlust appen en gamen tijdens de middagpauze. Ook in de lessen wordt de smartphone meermaals ingezet voor Kahoots of Bookwidgets in te vullen. Toetsen gebeuren in de lessen techniek zelfs volledig digitaal. Op alle andere momenten worden de smartphones geweerd en zijn de leerlingen verplicht om te spelen, praten, dansen, lachen, enz.
De Gedragscode van de democratische school
Ontslagnemend minister van onderwijs Hilde Crevits was ook geen voorstander van een algemeen smartphone verbod.
‘In Vlaanderen bepalen de scholen zelf of leerlingen hun smartphone mogen meebrengen naar school en wanneer ze die kunnen. Ik vind het belangrijk dat scholen daarover afspraken maken in samenspraak met de leerlingenraad. Ik ben geen voorstander van een algemeen door de overheid opgelegd verbod. In plaats van een verbod in te voeren, is het veel meer aangewezen om jongeren op school te leren omgaan met de smartphone’
Hilde Crevits
Mevrouw Crevits vond het belangrijker om jongeren op school te leren omgaan met smartphones. Leerling moet weten in welke situatie gebruik aanvaardbaar kan zijn en in welke situatie het zeker niet gepast is. Democratisch afspraken maken is dus de boodschap. Schooldirecties die samenzitten met ouders en studenten over het gebruik van de smarthphone op school. Wanneer er in samenspraak met deze verschillende groepen een compromis gesloten wordt, heb je een democratisch beslissing waar iedereen zich gemakkelijker aan zal houden. Een leerling kan namelijk niet een regel overtreden die hij mede zelf heeft opgesteld, zo zegt ook Kelly Cathelijne naar aanleiding van de recente bevraging van de VRT-Studiedienst.
‘Het is geen goed idee om van bovenaf regels van schermtijd op te leggen. Je kan beter de regie van zo’n plan in handen van het kind geven’
Kelly Cathelijn, preventiewerkster De Sleutel
Voor mij is er is dus geen sprake van een verbod, maar wel een vraag naar duidelijke afspraken Door democratisch opgestelde gedragscodes kunnen zowel leerlingen als leerkrachten het veel aangenamer maken. Leerlingen leren zich beheersen en weten wanneer ze hun smartphone mogen gebruiken en wanneer niet. En leerkrachten … die moeten niet meer met tientallen smartphones in hun handen rondlopen tijdens de middagpauze, een pak minder last! Benieuwd wat kersvers Minister voor onderwijs Ben Weyts hier gaat aan toevoegen ..
Samen aan de slag …
Wil je met de leerlingen aan de slag voor een eigen gedragscode op jouw school, laat je dan zeker inspireren door de laureaten 2017 en 2018 van de #SociaalsteSchool de vorige jaren. Heb je er al één of wil je er één maken deel deze dan zeker met ons voor 15 oktober samen met je andere initiatieven voor de digitale en sociale school. Wordt zelf laureaat en inspireer anderen met jou idee.
Sociaal, mentaal en fysiek welbevinden op school is ook de doelstelling van Rode Neuzen Dag dit jaar. Wil je bijvoorbeeld zelf een stille ruimte inrichten die een gedragscode ondersteunt, meld je dan nu aan en maak een mooi project.
Lespakketten en interessante links
Onderstaande uit de sCooledu leerlijn is nog steeds gratis beschikbaar. Voor meer diepgang en toelichting bij de ontwikkeling van kinderen in de digitale wereld kan het boek Digitale Burgertjes interessant zijn. Dit kan spijtig genoeg niet gratis worden aangeboden. Hiermee steunt u wel de werking van sCooledu en het project #SociaalsteSchool. Met de kortingscode “digitaal” via Lannoo Campus krijgt u wel 10% korting en gratis verzending.
- Sociaal Online, een gedragscode voor de school. Lager en secundair
- Media Sheriff. Reflectiemethode die de gedragscode ondersteunt. Lager en Secundair
- Dagboekje voor kleine Media Sheriffs
Voor meer achtergrond bieden onze partners nog enkele interessante links
- Ik Beslis: Wat mag je doen als leerkracht als je een gsm afneemt
- Child Focus: Tips voor een heldere visie
- Mediawijs.be: Dossier smartphones op school
