Een inclusieve en solidaire maatschappij ondersteunt vanuit het onderwijs. Wat doen we met de vele vluchtelingen in België, die de taal niet kennen en andere culturen hebben? Het bouwen van een inclusieve, solidaire maatschappij hangt veel af van het onderwijs. Het zijn onze onderwijsinstanties die de juiste ondersteuning moeten bieden om gelijke kansen te creëeren voor iedereen. Wat doen we met kinderen/jongeren (met of zonder vreemde achtergrond) die zich geen deel van onze maatschappij voelen? Kan inzetten op digitaal burgerschap en educatie technologie het antwoord bieden?
Wat is digitaal burgerschap en hoe helpt het leerlingen te begeleiden in de digitale wereld? Kinderen leren met digitaal burgerschap vaardigheden aan die in de toekomst een belangrijke rol zullen spelen. Het is echter een erg brede term. Digitaal burgerschap omvat niet enkel het beschikken over digitale vaardigheden. Het omhelst ook hoe we deze vaardigheden inzetten op een goede manier.
“Digitaal burgerschap is een recht; digitale vaardigheden stellen mensen in staat om dit recht uit te oefenen.”
European Schoolnet
Kan je je voorstellen om ergens te zijn waar je niet kan communiceren? Onze kinderen raken dikwijls al ver met Engels, maar wat met vluchtelingen die geen enkele andere taal kennen? Kinderen en jongeren die de kans niet hebben gehad om naar school te gaan. Leergierige en nieuwsgierige jongeren die de mogelijkheid niet hebben gehad om zichzelf te ontplooien. Potentiële dokters, onderzoekers, ingenieurs die niet verder geraken wegens de taal- en cultuurbarrière. Hoe pakken we dit aan?
Inclusie door technologie ..
Het aantal nationaliteiten uit oorlogsgebieden die de Antwerpse Stedelijke basisschool Omnimundo telt is opvallend. De school vangt grote aantallen vluchtelingen op uit landen als Iran, Irak, Syrië en Afghanistan. Veel van deze kinderen zijn nooit naar school kunnen gaan wegens de situatie in hun land. Het is dan als leerkracht ook erg uitdagend om deze leerlingen te begeleiden samen met hun leeftijdsgenoten. Vaardigheden waarvan de beheersing vanzelfsprekend zijn voor onze kinderen, moeten allemaal vanaf het begin aangeleerd worden. De meeste van deze leerlingen weten niet hoe ze moeten schrijven, lezen, rekenen,… zelfs communicatieve en sociale vaardigheden zijn zaken die aangeleerd moeten worden. Technologie helpt de leraren op deze school om deze uitdaging op een efficiënte manier aan te pakken. Volgens Olivier Dijkmans, een bevlogen leerkracht van deze school, zorgt technologie voor betrokken leerlingen. Het gebruik van technologie in de klas wakkert hun nieuwsgierigheid aan, mede omdat het een middel is dat velen uit de klas nooit hebben kunnen gebruiken.
“Mensen die zeggen dat technologie in een klas isoleert, zijn verkeerd. Het verbetert de communicatie en motiveert de leerlingen om samen te werken in groep.”
Olivier Dijkmans, leerkracht Omnimundo
Dankzij de technologie in de klas worden de communicatieve en sociale vaardigheden van deze leerlingen gestimuleerd. De enorme achterstand die ze initieel hebben op de autochtone leerlingen wordt op een effectieve, efficiënte en vooral leuke manier ingehaald. De lessen en de begeleiding wordt door de gebruikte middelen aangepast naar de individuele noden van de leerlingen. Er wordt gewerkt aan inspiratie, participatie, expertise, openheid en vertrouwen van de leerlingen. Omnimundo werkt heel projectmatig in én buiten de klas waarbij leerlingen ICT leren gebruiken als een natuurlijk hulpmiddel om probleemoplossende en communicatieve vaardigheden te stimuleren. Projectgericht samenwerken is een belangrijke competentie die deze leerlingen klaarstoomt voor een toekomst in ons land. In onderstaande fragment zie je hoe Omnimundo samenwerkt met I3Technologies en Microsoft.
Interculturele communicatie
Communicatie is erg belangrijk, zoals eerder al aangehaald. De taalbarrière is echter niet de enige barrière waarmee vluchtelingen geconfronteerd worden. De culturele barrière is van even groot belang én interculturele communicatie stimuleren is daarom even belangrijk!
Basisschool Hendrik Conscience die zich winnaar #SociaalsteSchool 2017 mag noemen heeft maar liefst 29 verschillende nationaliteiten op school. Net zoals bij Omnimundo zijn vele van deze leerlingen nog maar net en soms tijdelijk in ons land. Deze leerlingen hebben geen idee van dagen die wij feestdagen noemen zoals Kerstmis en Sinterklaas. Daarnaast missen ook de leerlingen die al heel hun leven op de school zitten informatie over hun nieuwe klasgenootjes en hun cultuur. Dit samen met de taalbarrière, een niet evidente uitdaging om inclusie te bevorderen. Kan je je voorstellen hoe de leerlingen keken de eerste keer als een vluchteling uit Syrië tijdens het Suikerfeest met traditionele kleding naar school komt? Wel, even bizar vinden die vluchtelingen onze kinderen wanneer ze met carnaval verkleed komen als een clown of een panda.
An Pottier, die leeft voor al haar leerlingen, vond een mooie manier om een virtuele interculturele brug te bouwen. Het idee was simpel en toch briliant in zijn eenvoud. Een gedeelde digitale agenda. Op deze digitale agenda mag iedereen zijn/haar ‘feestdag’ toevoegen, er foto’s bijplaatsen en extra informatie over geven. Ouders worden aangemoedigd hun kinderen te ondersteunen door bijvoorbeeld foto’s de delen of recepten van traditionele gerechten. Voor leerlingen die de Nederlandse taal nog niet machtig zijn is het gebruik van media een zeer laagdrempelige mannier om contact met de andere leerlingen te leggen. Meer nog, niet enkel de leerlingen leren elkaar kennen, ook de leerkrachten én alle ouders kunnen op deze wijze elkaars leefwereld leren kennen én respecteren.
Elk land met zijn eigen waarden, religies, gebruiken maar vooral ook normen. Gaat een Nepalese 6-jarige, die zijn ganse leven in het hooggebergte leefde, hetzelfde om met informatie als een Syrische vluchteling die gevlucht is uit een oorlogsgebied?
An Pottier – Directrice Hendrik Conscience
.
De Digitale agenda die Hendrik Consienceschool inzet is onderdeel van het sociaal leerplatform ondersteund door sCooledu waarmee deze school al een 3dejaar aan de slag gaat. An Pottier vertelde dat cyberpesten en dissen een groot probleem was op de school. Met de methode van ‘Sociaal Online’ startten ze met het opzetten van een ‘online’ gedragscode voor leerlingen mét aandacht voor ouderbetrokkenheid. Door wekelijkse reflectie op hun online gedrag leerden de leerlingen dat wat je zegt op de speelplaats helemaal anders kan overkomen op de virtuele speelplaats. Context, intentie en impact van woorden is een belangrijk onderdeel van online taalvaardigheid. Uitgangsprincipe van deze methode, pesten aanpakken en de leerlingen leren respectvol samen te leven.
In deze virtuele schoolomgeving kunnen leerlingen zaken delen met elkaar, én digitaal biedt hier een extra voordeel. Leerlingen die de taal nog niet voldoende beheersen of maar voor enkele maanden in ons land zijn kunnen dankzij integratie van Google Translate een conversatie met elkaar in de eigen taal volgen! Erg gemakkelijk dus! Dit geeft zowel de vluchtelingen als de autochtone leerlingen een gevoel van gelijk zijn, wat een eerste belangrijke stap is voor een inclusieve maatschappij!
Zo wordt het duidelijk dat technologie om meer draait dan algoritmes en artificial intelligence. Het kan de meest complexe problemen oplossen. Het bouwen van een inclusieve maatschappij is ook een complex probleem die we door in te zetten op digitaal burgerschap misschien ook wel kunnen oplossen…
Meer weten …
Sinem Bilican is auteur van deze blog en won met haar school Lucernacollege in 2017 de prijs voor secundaire #SociaalsteSchool. Sinds die dag is ze vrijwilliger bij sCooledu vzw.
Beide Scholen die werden geïnterviewd werken samen met partners aan test projecten voor een inclusieve maatschappij door in te zetten op digitaal. Wens je meer inspiratie of zelf projecten opstarten schrijf je dan nu in voor de #SociaalsteSchool2019 en ontvang de gratis doos vol les en inspiratie materiaal. Inschrijven geeft geen verplichtingen.
Nu inschrijven
Wens je nu al meer te weten over digitaal burgerschap en en hoe je je leerlingen of kinderen op een inspirerende manier aan de slag kan laten gaan met technologie? Initiatiefneemster van dé #SociaalsteSchool, Katja Schipperheijn begeleidt je in haar geprezen boek “Digitale Burgertjes”.
De opbrengsten van dit boek gaan naar de werking van #SociaalsteSchool2019.
Deze blog kwam tot stand met de steun van
Hartelijk en Hoopvol bericht! Welke applicatie hebben jullie gebruikt om zo’n virtuele omgeving te creëren? En… Hoe reageerden de ouders van deze kinderen? Kunnen zij ook met hun kinderen mee leren en reflecteren? Lijkt me een WinWin qua maatschappelijke betrokkenheid.
Ze gebruiken sCool als platform waarmee we samen met hen al enkele jaren testen wat we kunnen doen om kinderen en ouders te ondersteunen. Het gaat samen met oa. Media Sheriff voor reflectie. Als je het eens wil zien kunnen we het tonen.