De digitale school, een hype of meerwaarde om leren te ondersteunen? We kunnen er niet omheen dat de wereld meer en meer digitaal wordt. Moeten we als school mee in deze transitie of houden we beter al die dure technologie, die voor velen geen pedagogische meerwaarde heeft, buiten. Wat is de link tussen digitaal burgerschap en een digitale school?
Al te vaak zie ik dat dure aankopen worden gedaan om als school ‘mee’ te zijn. Omdat het goed staat op de website én omdat het nieuwe leerlingen aantrekt. Of de leerkrachten mee zijn, laat staan betrokken bij de visie – als die er al was – is een ander verhaal.
Voor het boek Digitale Burgertjes ging ik al op zoek naar wat leerkrachten weerhoudt om in te zetten op digitalisatie.
Samengevat zien we 3 grote lijnen;
- Te weinig kennis terzake of angst een digitaal expert te moeten zijn.
- Geen algemene visie op het duurzaam inzetten op digitaal burgerschap.
- Een gebrek aan budget bij de school.
Op zoek naar oplossingen sprak ik enkele experts op het congres ‘Digital School Today’ dat door VOKA en onze partner Switch werd georganiseerd op 19 maart. Met het concept willen ze bewustzijn creëren rond de nieuwe manier van lesgeven in een digitaal tijdperk. Leerkrachten inspireren én ondersteunen om in te zetten op digitaal met visie en een pedagogisch plan.
Inzetten op digitale transformatie ..
Angst voor vernieuwing is van alle tijden, toch is volgens Bert Smits digitale transformatie van het onderwijs om meerdere redenen nodig en niet in het minst omwille van de bevrijding van de leerkracht. Bert die een keynote deed op het congres, zegt ons dat door gebruik te maken van technologie en bepaalde taken over te laten aan technologie, waaronder AI, de leerkracht meer ruimte heeft om die dingen te doen die echt het verschil maken. Interessant is dat hij het niet enkel over administratieve, maar ook pedagogische taken heeft. Hij maakt ook duidelijk het onderscheid dat het niet enkel inzetten is op het gebruik van technologie, maar dat het ook gaat over de leerling en deze klaar te stomen als Digitale Burgers
Dit wil zeggen dat zowel de inhoud van het lesgeven als de aanpak invloed hebben op elkaar. Volgens Bert zijn er heel wat misvattingen over digitalisatie, vergelijkbaar met die over individueel onderwijs. Voor beiden moet je vertrekken van pedagogische principes die samengaan met de nieuwe mogelijkheden om rijker onderwijs te bieden. De wereld van buiten naar binnen trekken en meer op maat onderwijs vorm geven.
“Het belangrijk dat je vertrekt van een visie, niet enkel een visie op digitalisering maar een pedagogische visie die gedragen is door iedereen
Bert Smits, Schoolmakers
Maar hoe begin je daar nu aan. Samen met de organisatie Schoolmakers begeleidt Bert Smits al jaren scholen in transformatie processen. Voor digitale transformatie is het belangrijk dat je vertrekt van een visie en niet enkel een visie op digitalisering, maar een pedagogische visie die gedragen is door iedereen. Daarbij is het belangrijk ambitie te hebben ver genoeg te gaan in het digitaliseren , geen Vlaamse koterij waarbij we overal gewoon wat extra computers zetten, maar fundamenteel verbouwen. Dat we het onderwijs-leerproces, dat wat leerlingen en leerkrachten samen doen, opnieuw ontwerpen.
Daarnaast is het belangrijk om stap voor stap te gaan in de transformatie. Niet meteen alles en iedereen. Agile biedt een goede methode, beter één klas helemaal als pilootklas het totaal anders laten doen. Klein en beheersbaar, maar wel compleet anders dan alle leerkrachten ‘lastig vallen’ met een beetje digitalisering. Digitalisatie kan je niet haasten, het is een proces van 3 à 5 jaar om de school totaal om te gooien.
7 stappen naar digitale school
In de editie van de #SociaalsteSchool2018 hadden we reeds het boekje 7 stappen naar de digitale school. Dit boekje dat je gratis kan downloaden gaat ook dieper in op die visie en een stappenplan waar je samen aan werkt. Volgens Ciska Schrooten van Switch, die zelf ervaring heeft in het onderwijs, vraagt lesgeven met technologie toch een andere insteek. Iedereen kan een iPad gebruiken, maar alle mogelijkheden eruit putten vraagt toch wel wat meer. Leerkrachten begeleiden door mensen op de werkvloer die zelf de digitale transformatie hebben doorgemaakt maakt het verschil.
“Een betrokken en ondersteunende gemeenschap helpt je school te innoveren en inspireren en helpt dit ook vast te houden en verder uit te bouwen
Ciska Schrooten, Educatie Switch
Die samenwerking die Ciska promoot, is iets wat ik alleen maar kan toejuichen. Samenwerken met organisaties buiten de school, met ouders én met andere scholen. Switch geeft opleidingen aan scholen én zorgt er ook voor dat innovatieve scholen met elkaar in contact worden gebracht en de kans krijgen om ideeën uit te wisselen. Lagere scholen delen kennis met secundaire scholen, over de netten heen! Een betrokken en ondersteunende gemeenschap helpt je school te innoveren en inspireren en helpt dit ook vast te houden en verder uit te bouwen. Duurzaamheid is belangrijk en hiervoor is het als innoverende school belangrijk om prioriteiten te stellen, doelen te bepalen en te meten waar vooruitgang geboekt wordt.
Dure gadget?
De kostprijs van digitalisatie blijft ook op het congres één van de grootste uitdagingen voor scholen. Maar wat is de kost van niet innoveren. Tijdens het debat waar leden van de onderwijscommissie vragen beantwoorden uit het publiek werd gevraagd om meer steun vanuit de overheid. Een verlaging van de BTW op digitale investeringen naar 6% zou haalbaar moeten zijn. Maar er moet meer gebeuren. Digitalisatie mag volgens de panelleden geen doel op zich zijn maar moet een middel zijn om het Vlaams onderwijs te hervormen en op niveau te brengen.
“Technologische kennis en mediawijsheid moeten hand in hand gaan. Anders dreigt de digitalisering van ons onderwijs niet meer dan een dure gadget te worden.
Caroline Gennez, SP.A
Volgens Caroline Gennez kan het onderwijs in het digitale tijdperk niet anders dan inzetten op een goede combinatie tussen kennis, creativiteit en computationeel denken. Technische vaardigheden zijn belangrijk, maar in onze ingewikkelde wereld is het interpreteren van informatie minstens even belangrijk. Technologische kennis en mediawijsheid moeten hand in hand gaan. Anders dreigt de digitalisering van ons onderwijs niet meer dan een dure gadget te worden.
En dat laatse kan ik enkel beamen. Angst is van alle tijden, mensen overtuigen om in te zetten op vernieuwing vraagt kennis, tijd en visie. Ons schuilen achter de kostprijs zonder de meerwaarde te berekenen die digitalisatie kan bieden is een excuus waar we ons al te makkelijk kunnen achter verstoppen. Als we onze kinderen willen ondersteunen om als digitale burgertjes hun plaats te vinden in de digitale wereld zullen we moeten investeren. Samen als onderwijsverstrekkers, overheid, bedrijven en betrokken ouders!
Meer Weten ..
Bert Smits is sociaal pedagoog en maatschappelijk ondernemer. Hij is oprichter en partner van Schoolmakers. Hij is auteur van meerdere bestsellers bij Lannoo Campus
Wil je zelf aan de slag met het gratis boekje van Switch dan kan je het hier downloaden: In 7 sprongen naar een digitale school.
Wens je meer inspiratie of zelf projecten opstarten schrijf je dan nu in voor de #SociaalsteSchool2019 en ontvang de gratis doos vol les en inspiratie materiaal. Inschrijven geeft geen verplichtingen.
Nu inschrijven
Wens je nu al meer te weten over digitaal burgerschap en en hoe je je leerlingen of kinderen op een inspirerende manier aan de slag kan laten gaan met technologie? Meer verhalen, tips en inspiratie vind je in het boek “Digitale Burgertjes”.
De opbrengsten van dit boek gaan naar de werking van #SociaalsteSchool2019.
