Gedurende de maanden september en oktober was het team van sCooledu in lagere scholen door heel Vlaanderen onderweg om hen te ondersteunen met hun plannen voor digitale inclusie naar aanleiding van de wedstrijd #SociaalsteSchool2017. Als leidraad voor deze workshop gebruikten we onze leerlijn Sociaal Online.
Zoektocht naar sociale en digitale inclusie
5 weken langs Vlaamse scholen, van Tielt tot Tielt Winge, in letters geen groot verschil maar wat ik op mijn weg deze weken ben tegengekomen heeft me verbaasd, vrolijk gemaakt, doen huilen, kwaad gemaakt maar ook weer doen lachen en vooral hoopvol naar de toekomst kijken.
Wat begon als een leuke manier om jonge kinderen te bevragen over hun sociaal online gedrag en hen te begeleiden met een leuke workshop is zonder dat ik het besefte uitgelopen in een zoektocht naar wat sociale en digitale inclusie nu echt betekent.
Het gevoel van uitgesloten kent 90% van de kinderen die we spraken.
We hebben alles gezien, van 6-jarigen die me swipen, hacken, drone vliegen en coderen uitleggen alsof het allemaal de normaalste zaken zijn tot jonge kinderen die liefde en aandacht zoeken op het internet. Kinderen die twijfelen aan zichzelf omdat ze geen likes krijgen, het gevoel van uitgesloten te zijn kent 90% van de kinderen die we spraken. Wie dacht dat kinderen nog kind zijn in deze “gemedialiseerde” wereld is er aan voor de moeite. Ik besef dat we meer dan ooit onze verantwoordelijkheid moeten nemen en kinderen moeten opvoeden in de wereld van nu, een online wereld waar vriendschappen en communicatie op een andere wijze wordt beleefd.
De positieve aspecten van digitale geletterdheid en online interacties, waaronder de verbinding tussen kinderen, het ontdekken van nieuwe interesses en zelfsturend leren leren kwamen ook aan bod en vormden het uitgangspunt. Kritisch burgerschap, digitale geletterdheid en online communicatie vaardigheden of netiquette blijken hand in hand te gaan. Ik ben er van overtuigd dat het essentieel is dat we online attitudes aanleren vòòr kinderen zich begeven in online interacties, maar ook is het de verantwoordelijkheid van iedereen om jongeren die reeds participeren aan sociale netwerken een leidraad te geven.
Dit op een leuke positieve en inclusieve wijze aan bod laten komen was het uitgangspunt van onze tour door Vlaanderen, en ja ook al waren we verbaasd van de digitale kennis van de leerlingen. Zowel wij, de leerkrachten en de leerlingen genoten van de gesprekken waar ze positief met zijn allen konden bijdragen aan een cultuur van respect. De start van een digitaal en inclusief plan voor elke school waarbij ouderbetrokkenheid en aandacht voor de maatschappij belangrijke uitgangspunten waren.
Wat vonden de leerkrachten er zelf van?
Uiteraard waren we zeer benieuwd naar wat de leerkrachten zelf te zeggen hadden in verband met de workshops en hoe hun klas deze had ervaren. We hebben maar liefst 45 klasjes bezocht wat ongeveer neerkomt op meer dan 1000 enthousiaste leerlingen. Tijd om ook hen aan het woord te laten.
Enkele belangrijke conclusies mbt de workshops:
- 65% van de leerkrachten is onder de indruk van het niveau van kennis en vaardigheden van de eigen leerlingen op de workshops
- Bijna 3 op 4 (75%) geeft aan dat men aanvoelt (een beetje) tekort te schieten op gebied van digitale geletterdheid
- Meer dan 80% gaf aan dat de workshops een duidelijke meerwaarde hadden, zowel voor de leerkrachten zelf als voor de kinderen.
- Bijna 7 op 10 leerkrachten vindt dat workshops beter door een derde partij kunnen gegeven worden
- Bijna 85% is overtuigt dat deze workshops een vast onderdeel moeten gaan uitmaken van het ganse lessenpakket.
We stelden hen naast de vele andere vragen uiteraard ook de vraag of ze de workshops als een goede aanvulling zagen in het lespakket en hoe ze deze dan zouden integreren.
Erg verassend was dat 76% van de bevraagde leerkrachten aan gaf dat deze workshops niet alleen moeten geïntegreerd worden in het lessenpakket maar dat ze ook een jaarlijks terugkomend onderdeel moeten uitmaken. Herhaling blijkt de boodschap te zijn voor succes, al merkte ik ook dat leerkrachten vooral angst hadden voor de sneltrein waarmee nieuwe ontwikkelingen en hypes opkomen. Bijna de helft van alle leerkrachten gaf aan dat ze wel liever zouden hebben dat een externe partij dit op school komt doen die meer ervaring heeft met wat er speelt bij leerlingen met betrekking tot sociale media.
We vroegen aan de leerkrachten waarom ze deze workshops jaarlijks laten terugkeren en kregen enkele opmerkelijke reacties.
- Omdat de workshop beantwoordt aan de vooropgestelde doelen van het leerplan media van het GO! & dat je door het opnemen van dit project je jaarlijks even opfrist hoe leerlingen dienen om te gaan met sociale media om zo erger te voorkomen ( cyberpesten / … )
- Zeer nuttig voor de kinderen! Preventief!
- Leerlingen moeten zich bewust zijn van hun sociale en digitale voetafdruk.
- Alles evolueert snel. Als 50 plusser volg ik het allemaal niet zo. Kinderen
mogen regelmatig op gevaren en mogelijkheden gewezen worden. Een
externe lesgever is zeker een meerwaarde - Omdat de inhoud zelf ook wijzigt, het internet staat ook niet stil.
- Ik start ieder jaar met dit thema, zowel in WO als in Nederlands.
- Omdat je steeds deze kennis vaardigheden normen en waarden moet blijven
aanwenden bij leerlingen. Telkens zit er ook een nieuwe doelgroep in je klas. - Omdat we in 2017 leven. De sociale media nemen een belangrijke plaats in in
het leven van 12 -jarigen. Zij moeten er op een gezonde manier mee leren
omgaan. - het is toch wel heel belangrijk, herhaling is voor kinderen nog altijd de beste
manier om iets te onthouden - Herhaling is heel belangrijk om echt de gedragsregels en de werking te
integreren. - Herhaling is de moeder van het onderwijs. Snelle evolutie op dit vlak.
- Werken aan digitale geletterdheid moet een jaarlijks terugkerende les
(lessenpakket) zijn. Herhaling is belangrijk.
Wil je graag het volledig rapport lezen dan kan dat door de bijlage hieronder te downloaden. Feedback is uiteraard steeds welkom.
ps. Weldra delen we nog meer resultaten van ons onderzoek, meer bepaald bij 540 leerlingen in de lagere school omtrent wat hen boeit online en hoe dit impact heeft op hun wereld en mogelijke identiteitsontwikkeling.
Wil je zelf ook een workshop aanvragen dan kan dat via de pagina van de leerlijn voor digitale geletterdheid.
Documenten
